maandag 2 december 2013

Een jaar geleden was mijn oog er al op gevallen: een van de concerten ter ere van het 125-jarig bestaan van het Concertgebouw was het Chamber Orchestra of Europe en Bernard Haitink met het vioolconcert en de tweede symfonie van Johannes Brahms. Janine Jansen zou soleren.

Aangezien Sir Bernard al dik in de tachtig is, kan iedere keer de laatste zijn en bovendien wilde ik graag een van de jubileumconcerten bijwonen. Ik wist al dat Haitink en het Chamber Orchestra of Europe een fantastische Brahms deden: ik had ze in de BBC Proms van 2011 de derde symfonie en het pianoconcert (Emanuel Ax) horen spelen. Ik belde E., en die was er direct voor te porren. De kaartjes werden besteld.

Weken, maanden later maakte E. mij erop attent dat hij twee dagen voorafgaand aan het jubileumconcert ook in zijn serie een concert met het Chamber Orchestra of Europe en Haitink had zitten: weer Brahms, ditmaal het dubbelconcert en de eerste symfonie. Ik bestelde direct ook een kaartje voor mezelf.

Kort daarna weer een telefoontje van E.: voorafgaand aan de twee Brahms-concerten organiseerde het Concertgebouw een introductiecursus Brahms. Twee donderdagavonden en Hans Haffmans van Diskotabel verzorgde het geheel. Als we toch bezig waren? Goed plan.

En zo deden we drie weken Brahms. De eerste cursusavond (zo'n 40 deelnemers, gemiddelde leeftijd 60 plus) in de Pleinfoyer ging stevig in op de eerste symfonie, qua compositie en uitvoeringspraktijk. De tweede avond was wat luchtiger en dook ook in het persoonlijke leven van Brahms en daarmee onvermijdelijk in zijn relatie met Clara Schumann. Hebben ze het nou wel of niet gedaan?

Woensdagavond was het eerste concert: het dubbelconcert en de eerste symfonie. Het dubbelconcert is niet helemaal mijn ding alhoewel er door Renaud en Gautier Capuçon voortreffelijk werd gesoleerd. Wel viel direct de sprankelende klank van het orkest op.
Na de pauze werd het spannend. Dankzij Haffmans waren we terdege voorbereid en de vraag was vooral: met welk tempo zou Haitink inzetten? Hoe snel gaan die pauken in het begin van start? Haitink koos een fluks tempo, en dat paste uitstekend bij de brille en de souplesse van het orkest. Wat een uitvoering. Briljant.
Het Parool is het met me eens, maar geeft maar vier sterren.
Het tweede concert, op vrijdagavond, stond in het teken van het 125-jarig bestaan van het Concertgebouw. Om de feestvreugde te verhogen werd links van het orgel in wit de harp van het Concertgebouw geprojecteerd en rechts in rood '125'. Hoera.

Waar er woensdag nog enkele plaatsen vrij waren, was het vrijdag volledig ausverkauft. Daar zal het optreden van Janine Jansen wel iets mee van doen hebben gehad, want hier in Nederland staat haar sterrenstatus niet ter discussie. Ik heb daar altijd enigszins aan getwijfeld. Jansen is zonder meer een competent violiste, maar of ze nu echt die internationale kwaliteit heeft die men haar hier ter lande toedicht was voor mij geen uitgemaakte zaak.

Nu wel. Jansen is goed, maar ook niet meer dan dat. Voor een romantisch werk als het vioolconcert van Brahms is ze toch een te veel door onze vaderlandse Bach-cultuur geïnjecteerde Calvinist. Het was allemaal iets te droog, iets te strak. Ik wil het woord 'schmieren' niet gebruiken maar er had iets meer gevoel in gelegd mogen worden. En dit viel extra op omdat het orkest dit wel voor elkaar kreeg.
Erik Voermans is in Het Parool positiever over Jansen.
Zaterdag zat ik nog na te gloeien van twee fantastische concerten. In de post zat mijn eerste aanschaf naar aanleiding van een van de vele tips die Haffmans tijdens zijn cursusavonden rondstrooide: Vier ernste Gesänge door Kathleen Ferrier. Van Brahms ben ik nog lang niet af.