Ik heb het voor de tweede keer gedaan. Nee, niet dat. Ik heb voor de tweede keer dezelfde opera bezocht: Das Rheingold van Richard Wagner. De eerste keer was in 1999, de tweede keer afgelopen zaterdag.

Die eerste keer was in de zomer van 1999. Het Holland Festival had de complete Ring des Nibelungen geprogrammeerd, in een regie van Pierre Audi en met decors van George Tsypin. Ik wist: het is nu of nooit. Hoe vaak in je leven wordt de Ring integraal en om de hoek uitgevoerd? Ik was geen doorwrocht operabezoeker maar ik wist dat ik moest gaan. De lieftallige S. ging graag mee.
Het werd een onvergetelijke ervaring. Vier avonden opera in één week, veertien uur zwelgen in weldadige muziek, fenomenale zang en monumentale decors. Tijdens de pauzes keken we met een bagel in de ene en een glas wijn in de andere hand vanaf het balkon van het Muziektheater hoe de zon langzaam in de Amstel zakte.

Ik heb getwijfeld of ik, zoveel jaren later, nog een keer moest gaan. De magie van toen zou zich niet nog een keer laten vangen. Aan de andere kant ben ik ouder en misschien wijzer. Ik heb meer gezien en gehoord en dat kan de ervaring verbeteren. En als het tegen zou vallen, het was slechts de 'korte' Rheingold. Ik zat niet meteen vast aan de hele Ring.

Progrannaboekjes: uit 1999 en uit 2012.

Ditmaal heb ik E. overgehaald mee te gaan. Dat kostte niet veel moeite. Zijn grote liefde, Bruckner, is schatplichtig aan Wagner, dus een Wagner-opera moest hij een keer gedaan hebben. Vooraf prikten we aan de overkant een vorkje, bij Frenzi op de Zwanenburgwal. Aardig, maar vooral vanwege de grote collectie grappa.
Het regende toen we naar het Muziektheater overstaken.

Drie uur later stonden we weer buiten. Ik zal er kort over zijn: het was opnieuw overweldigend, fantastisch. E. merkte droogjes op: 'Ik heb wat huiswerk te doen.'

Die Walküre is volgend jaar. Ik heb kaartjes voor negen mei. Ondertussen galmen Rheintöchter Wellgunde, Woglinde en  Floßhilde in mijn hoofd: 'Rheingold, Rheingold ...'

Het is 2012. Dat wat door de wetenschap bewezen en verklaard kan worden, is waar - door dit inzicht heeft de mensheid enorme stappen vooruit gemaakt. Natuurlijk is geloof in het bovennatuurlijke en in genezing door ingestraald water nog niet uitgeroeid en ook wordt door sommigen nog een plaats voor 'het goddelijke' in onze samenleving opgeëist.
Gelukkig heeft goed onderwijs een eind aan de obscure praktijken van de piskijkers gemaakt en worden er geen heksen meer verbrand. Religie is nagenoeg tot achter de voordeur teruggedrongen.

Het regeeraccoord van VVD en PvdA wekt dan ook mijn verbazing. Niet vanwege het zorgpremierelletje in de VVD, of dat de VVD-ers tegen nivelleren zijn. Ook niet vanwege het feit dat door VVD-ers de samenwerking in het vorige kabinet met de anti-liberale PVV goedgemutst geaccepteerd werd en dat nu een kleine greep in de portemonnee van de meest welvarenden tot schuimbekkende reacties leidt. We weten immers allang dat VVD-ers principeloze zakkenvullers zijn. Halen, hebben en houden is hun motto.

Wat mij verbaast is het feit dat de PvdA klakkeloos accoord gaat met bezuinigingen en lastenverzwaringen. Dat de VVD dit wil is bekend. Ze zeggen het tijdens de campagnes nooit zo duidelijk, maar ze willen de staat zo klein mogelijk maken en iedereen die niet voor zichzelf kan zorgen, heeft pech gehad. Hier geen nieuws. Maar van de PvdA had ik iets anders verwacht, want tijdens de verkiezingscampagne had de PvdA aangegeven de norm van drie procent begrotingstekort los te willen laten. Bezuinigingen en lastenverzwaringen zijn immers slecht voor de economische groei en de zwaksten hebben het meest te lijden in deze crisis.

Er is een overvloed aan wetenschappelijke literatuur die aantoont dat in tijden van economische krimp de overheid geld moet uitgeven om de economie op gang te krijgen. Bezuinigen en lasten verzwaren maken de boel alleen maar erger. Ik verwijs kortheidshalve naar End this depression now! van Nobelprijswinnaar Paul Krugman.

In Nederland is Ewald Engelen een roepende in de woestijn. In zijn column in Het Parool van 24 november brengt hij fijntjes in herinnering dat volgens de rekenmeesters van het CPB de PVV de enige partij is die door minder te bezuinigen een groeiverbetering realiseert - bij gelijkblijvende staatsschuld.

Ik moet dan ook met frisse tegenzin constateren dat onze gehele politieke klasse - met uitzondering van de door mij om andere redenen verfoeide PVV - behoort tot de categorie piskijkers en Jomanda-tentgangers. Wetenschappelijk gefundeerde oplossingen voor de crisis worden terzijde geschoven ten faveure van dogma's en ideologie.
Dat de VVD het bezuinigingsdogma omarmt is geen nieuws. Voor hen is het een fraai argument om hun agenda voor een kleine staat te realiseren. Maar dat de PvdA zich zonder slag of stoot zich in het neo-conservatieve pak laat naaien, verbaast me. Kennelijk zijn ze zo machtsgeil dat alle hogere hersenfuncties zijn uitgeschakeld.

Wat zegt dit alles over de levensvatbaarheid en het bestaansrecht van belangrijke politieke stromingen als het liberalisme en het socialisme, die beiden hun wortels in het Verlichtingsdenken vinden? Ik vrees dat ze zichzelf in de Middeleeuwen hebben geparkeerd. Het wordt tijd voor een andere politiek.

Crisis? What crisis?

zaterdag 20 oktober
Ik heb eindelijk mijn ruim dertig jaar oude gele Samsonite met pensioen gestuurd. Tijdens de laatste trip is een fles muscatel gaan lekken en dat heeft het interieur definitief gesloopt. Aangezien ik hecht aan tradities heb ik opnieuw een Samsonite aangeschaft en ook deze is knalgeel. Maar nu met wieltjes.

De geschiedenis herhaalt zich: ook dit keer is het vliegtuig van Transavia stuk. Ik zet me schrap voor uren vertraging maar het valt dit keer mee. Transavia heeft ergens een Pools toestel vandaan getoverd en slechts een uur te laat kies ik met Enter Air het luchtruim. Voor het eerst in ruim tien jaar zit ik weer eens aan boord bij een andere maatschappij.
Ik heb me het afgelopen decennium tot Transavia moeten beperken, omdat Transavia als enige maatschappij rechtstreeks op Valencia en Alicante vliegt. Het zou goed zijn voor de dienstverlening en de prijsstelling van Transavia als ze eens wat stevige concurrentie op deze routes zouden krijgen; Vueling vliegt weliswaar ook op Alicante maar doet dat met een tussenstop in Barcelona en dan ben je ruim een dag onderweg.

Twee dingen vallen op aan boord bij Enter Air: hoewel dit een nieuwe 737 is, is het interieur vrij sober, bijna spartaans en de stewardessen zijn bloedmooi. Ik zit eerste rij gangpad en er is geen wandje tussen de cabine en de pantry: het inflight entertainment is dus dik in orde. Jammer is dan weer wel dat de catering door Transavia wordt verzorgd. Het assortiment Poolse lekkernijen blijft dus beperkt.

Ik klim graag aan boord bij Enter Air.

zondag 21 oktober
Na de regen van gisteren is het nog fris en dus ontbijten we binnen. Nachbarin Frau E. nodigt ons uit voor de lunch maar het is nog steeds niet warm genoeg en daarom gaan we niet bij Nancy in Moraira op het terras zitten. We kiezen voor Tico-Tico.

Tico-Tico is zeven dagen per week van 's morgens vroeg tot 's avonds laat open. Moeder staat in de keuken en Anna bedient. Anna werkt zeven dagen per week, 51 weken per jaar. Die ene week dat ze vrij heeft, ligt ze op het strand. Anna is een leuke, jonge vrouw maar met zo'n leven wordt ze vroeg oud. Zonde.
Op werkdagen is het hier met de lunch stampvol, maar vandaag valt het mee. B. en ik gaan voor de lamsstoof, M. en E. voor de eend. De lamsstoof is uitstekend maar de eend valt dit keer tegen: net niet gaar genoeg. We zeggen er wat van en Anna geeft toe dat ze het ook al had gezien, maar ja, zeg dat maar eens tegen de keuken.

De lamsstoof bij Tico-Tico is uitstekend.

Achterin de zaak staat de tv aan, gelukkig niet te hard. We sluiten af met koffie.

maandag 22 oktober
De zon schijnt: boek mee en naar buiten! Ik lees The idea of Communism, een bundeling redes uitgesproken tijdens een congres in maart 2009 aan het Birkbeck Institute. Nu afdoende gedemonstreerd is dat het kapitalisme niet werkt, bespreken de deelnemers aan dit congres de mogelijkheden om het communisme opnieuw als maatschappelijke ordening te introduceren. Helaas is het net zoals bij Marx: de idealen zijn nastrevenswaard ('het gaat niet om gelijke kansen, maar om gelijke uitkomsten') en de analyse van het feilen van het kapitalisme is haarscherp, maar hoe tot een communistische samenleving te geraken en hoe die er dan in de praktijk uit moet zien, blijft wat vaag. Dat moet ons er natuurlijk niet van weerhouden op weg te gaan naar de nieuwe heilstaat: ook Columbus had geen idee wat hij aan zou treffen toen hij in 1492 de zeilen hees.
Niet alle bijdragen in The idea of Communism zijn even interessant, maar die van Costas Douzinas, Antonio Negri en natuurlijk Slavoj Žižek nodigen uit tot verdere studie.

We lunchen met J. en J. bij Zensatez, een nieuw tentje net buiten Moraira. We zijn getipt dat de jonge kok/eigenaar Ivan Grau Blasco zijn vak verstaat.
De locatie is niet zo gunstig: Zensatez ligt aan de drukke weg naar Calpe en parkeren moet aan de overkant. Het kleine terras met comfortabel meubilair ligt ook direct aan de weg. Het uitzicht op zee is echter fantastisch. We gaan toch maar binnen zitten: hetzelfde uitzicht maar zonder de uitlaatgassen.

Het uitzicht bij Zensatez is fantastisch.

We nemen het marktmenu van 23 euro dat begint met een amuse: een cappuccino van linzen en witte truffel. Vervolgens komt er een serie uitstekende tapas langs: een stukje geconfijt varken, een gegrillde paddestoel met licht gesmolten geitenkaas en sepia (inktvis) met citroensaus. Het hoofdgerecht is op de huid gebakken merluza (schelvis). We sluiten af met een crema van witte chocola en mandarijn.

Voortreffelijke op de huid gebakken merluza.

Ik zal er kort over zijn: Ivan kan goed koken en hij kan goed inkopen: de vis is, als ik dat zo mag zeggen, kakelvers en van uitstekende kwaliteit. Zensatez is pas laat in het seizoen open gegaan en ik hoop dat Ivan de winter doorkomt. Dit is echt een tentje dat moet blijven, dus als u aan de Costa Blanca bent weet u wat u te doen staat. Ivan is digitaal zeer aanwezig, dus als u meer wilt weten kunt u terecht op Feestboek of zijn eigen website.

Vanavond zal broerlief met echtgenote en kroost zich bij ons voegen. Tegen vijf uur komt er een Facetime-oproep van hem binnen: 'We zijn op Schiphol en net ingecheckt.'
Hij heeft pleisters op zijn neus en voorhoofd. Wat is er gebeurd? 'Met de koffer van de trap gevallen.'
Ik wens ze een goede vlucht.

dinsdag 23 oktober
Om zeven uur word ik wakker van het geblèr van neefje P.

De dag vliegt om: neefje P. (anderhalf) en nichtje J. (vijf alweer) eisen alle aandacht op. Voordat ik het weet is het half acht en lees ik J. voor uit Floddertje: Schuim.

woensdag 24 oktober
Om kwart over acht wakker. Niet van P. maar van de motormaaier van de tuinman.

's Middags doen we boodschappen in Benissa en drinken we koffie bij Conchi. Bij de slager krijg ik een trosje gedroogde druiven. Ik schrijf expres 'trosje gedroogde druiven' want als ik 'rozijnen' schrijf denkt u meteen aan de zwavelgedroogde meuk van Sunmaid en dat is echt iets anders. Deze druiven hebben in de zon liggen drogen en hebben een sterke en zoete druivensmaak. Heerlijk.
Het is Conchi's laatste week van dit seizoen. Ze zijn de week voor Kerst nog open voor de verkoop van turrón en dan volgend jaar maart weer. Zondagavond is de laatste avond. We komen toch wel even langs? We houden een slag om de arm.

donderdag 25 oktober
Weer wakker van geblèr, dit keer van nichtje J. Kennelijk is er iets stuk, maar wat is niet helemaal duidelijk. Het is wel een enorm drama. Als ik me eenmaal gedoucht aan het volk presenteer blijkt de ernst van het voorval: de ballon is stuk. De situatie is zo ernstig dat J. direct naar huis wil.

B. leest HHhH van Laurent Binet. Hij geeft het aan mij: 'Rotboek. Ik ben benieuwd wat jij ervan vindt.'
Omdat je vertrok voordat ik het uit had, bij deze: inderdaad een slecht boek. HHhH is een biografie van Reinhard Heydrich, een van de meer onaangename kopstukken uit het Nazi-regime. HHhH is echter geen klassieke biografie: de auteur legt weinig verantwoording af over zijn bronnen maar valt ons vooral lastig met zijn persoonlijke zoektocht naar het leven van Heydrich. Nu kan dat indien goed geschreven een interessant boek opleveren maar Binet komt niet veel verder dan leuteren over zijn vriendinnetjes.
Binet heeft voor HHhH de Prix Goncourt du Premier Roman gekregen en dus moet ik vaststellen dat de Goncourt ook niet meer is wat het geweest is.

Als de kinderen eenmaal naar bed zijn genieten we van de rust. Het is heel erg 2012: M. en M. hebben ieder hun iPad voor zich, broerlief zijn iPod Touch en ik zit met m'n iPhone te klooien. Leve de wifi ...

vrijdag 26 oktober
Broerlief en aanhang gaan weer op huis aan. Het was kort maar krachtig. Als ze eenmaal weg zijn is het opeens erg stil in huis.

zaterdag 27 oktober
Het is bewolkt en er valt zelfs een klein beetje regen. Op de markt in Benissa scoor ik drie keurige donkerblauwe katoenen broeken, made in Spain, voor alles bij elkaar 24 euro.

Vanavond hebben we een concert in Centre d'Art Taller d'Ivars in Benissa. Vorig jaar zomer was ik hier ook al eens, bij een door de Rotary georganiseerd benefiet-concert. Toen zat er een compleet symphonie-orkest, nu treedt op het Cuarteto de cuerda Esplá met 'solista invitada' María José Clemente Bover (dwarsfluit).
Hoewel het concert door de gemeente Benissa is georganiseerd komt ook hier de Rotary weer in beeld: op het laatste moment kwam de gemeente erachter dat ze wel wat weinig promotie voor dit concert hadden gedaan en dat er op dezelfde avond in het dorp ook een grote bruiloft, een fundraiser voor de kankerbestrijding en een feest van de deelnemers aan de Moros y Cristianos plaats zou vinden. Via voornoemde María José Clemente Bover werd de Rotary ingeschakeld om de zaal toch nog een beetje vol te krijgen.
De inspanningen van de Rotary zijn redelijk geslaagd: er zit een man of vijftig. Het programma bestaat uit Bach, Mozart en een handvol Spaanse hela-hola componisten waar ik nog nooit van gehoord heb. Er wordt aardig gespeeld en al met al is het een aangename avond.

Cuarteto de cuerda Esplá met 'solista invitada' María José Clemente Bover (dwarsfluit).

zondag 28 oktober
Een strakblauwe lucht en een spetterend zonnetje maar er staat een gemeen koude wind. In het hoekje bij de tuinmuur en het pomphuis van het zwembad is het echter goed toeven.

Ik lees The Origins of Political Order van Francis Fukuyama. U zegt natuurlijk meteen: dat is wel een grote stap, van neo-communist Žižek eerder deze week naar de man die na de val van de muur in The End of History and the Last Man de definitieve overwinning van de liberale markteconomie aankondigde. Inderdaad. Maar Fukuyama heeft inmiddels toegegeven dat hij zich verschrikkelijk vergist heeft en in die tijd dachten we allemaal dat de welvaart nooit meer op zou raken.
The Origins of Political Order is dan ook geen voorspellend boek, maar onderzoekt waarom de mens politiek handelt en of en hoe dat verklaart hoe (de eerste) staten zijn ontstaan. Daar komt Fukuyama niet helemaal uit, maar ondertussen heeft hij wel op fascinerende wijze laten zien hoe wij vooral door onze genen in ons - ook politieke - gedrag worden gestuurd en geeft hij een voor mij verhelderend lesje in de geschiedenis van India en China. Voor de echte kenner misschien allemaal niet even baanbrekend, maar ik beleef er veel plezier aan.

We gaan nog maar eens lunchen met J. en J. maar ditmaal bij La Masena in Javea. In dit ietwat hogere marktsegment heeft men minder last van de crisis: de tent zit tjokvol. Goed dat we hebben gereserveerd.
We beginnen met een uitstekende van amuse van gamba's in deeg, vervolgens ga ik verder met een salade met gegrillde geitenkaas en als hoofdgerecht kan ik de confit de pato natuurlijk niet laten staan. We drinken een Enrique Mendoza 2009 (Alicante) ter nagedachtenis aan mijn vader. Hij vond dat een erg lekkere wijn. En dat is het ook.

Confit de pato bij La Masena.

We zijn pas om half vijf terug en we besluiten de seizoenssluiting bij Conchi te laten voor wat het is.

maandag 29 oktober
De koude wind is weg! Met boek in de zon.

Lunch bij Nancy in Moraira, het is meer dan warm genoeg om in de zon de visjes te verorberen. De tent naast Carambano (zoals de zaak van Nancy en Antonio eigenlijk heet) wordt helemaal leeggehaald, het complete interieur wordt eruit gesloopt. Kennelijk wil iemand hier iets nieuws beginnen. Ik ben benieuwd.

Gambas al ajillo bij Nancy.

Omdat veel op toeristen gerichte winkels en horeca al voor de winter gesloten zijn, is het lastig om te bepalen of de crisis verder heeft toegeslagen. Het valt wel op dat de gemeente in de openbare ruimte aan het investeren is, dus kennelijk is er ergens nog wel wat geld gevonden.

dinsdag 30 oktober
Laatste dag. Ik vlieg pas 's avonds laat dus ik heb nog alle tijd om van de zon te genieten.

Het is nog steeds mooi weer - uitzicht vanuit mijn slaapkamer.

We lunchen met P. bij Tico-Tico - wel eerst even gebeld dat ze de eend wat langer in de oven moeten laten staan.
P. is goed ingevoerd in de lokale horeca-kringen en heeft een aantal smakelijke anecdotes, zoals die van het nieuwe grill/barbecue-restaurant waar de draadjes van de afzuiging verkeerd gemonteerd zaten zodat alle vette walm de zaak werd ingeblazen. Ook weet ze te melden dat een aantal bewoners van het centrum van Moraira een actie is begonnen om alle terrassen om elf uur 's avonds dicht te krijgen. Als je niet van terrassen houdt moet je niet in een Spaans toeristendorp gaan wonen! Het lijkt de Jordaan wel.

Op de terugweg nog even langs de Pepe la Sal om drank in te kopen.

Drank genoeg bij de Pepe.

De vlucht naar Amsterdam vertrekt maar een half uur te laat. Ik heb gelukkig nog tijd om van het hoogstaande culinaire aanbod op de luchthaven gebruik te maken.

Ik sluit mijn trip af op een culinaire high.