Het CPB stelt voor het basispakket in de zorgverzekeringswet te verkleinen omdat laaggeschoolden naar verhouding meer (lees: te veel) van zorg gebruikmaken. De solidariteit van de hoger opgeleiden met de laaggeschoolden zou daarmee onder druk komen te staan.

Naar aanleiding van dit voorstel wordt een enorme berg onzin uitgekraamd. Het begint met de aanname dat een hogere opleiding automatisch een betere inkomenspositie betekent. Iedere gehandicapte of chronisch zieke met een hogere opleiding kan je vertellen dat dit niet waar is. Maar laat ik het simpel houden en me beperken tot de solidariteit van de rijkeren met de armeren in de sociale zekerheid in brede zin - en dan nog slaan de meesten de plank volledig mis.

De discussie die nu gevoerd wordt, veronderstelt dat de rijkeren zich opofferen om de armen het beter te laten hebben, uit de goedheid van hun hart en zonder daar iets voor terug te krijgen. Als dat zo is, is daar niks mis mee maar het is gewoon niet waar. De rijkeren hebben er juist alle belang bij om de armeren te ondersteunen.
De onderklasse die ontstaan is, kan niet meer overleven. Er zijn honderdduizenden die hun zorgpremie niet meer kunnen opbrengen, velen gaan naar voedselbanken om hun kinderen eten te geven. Daar hebben niet alleen de armen last van, maar ook de rijkeren. Door onvoldoende zorg worden nare infectieziekten als TBC weer gewoon - en de mycobacterium tuberculosis kijkt niet naar je banksaldo voordat hij je besmet. Door onvoldoende inkomen neemt de criminaliteit toe - stelen en roven om in leven te blijven. Het is wachten op de eerste voedselkraak in de keuken van Jort Kelder. Voedselrelletjes zijn niet ver weg. Opstand volgt.
Kort gezegd: de rijkeren hebben er alle belang bij om de armeren gezond, gevoed en in voldoende materiële welstand te houden. Wat niet vrijwillig in solidariteit gegeven wordt, wordt met geweld gehaald.

Wat de hoger opgeleiden in deze discussie graag negeren is de 'omgekeerde solidariteit' van de laaggeschoolden. Hoger opgeleiden profiteren immers veel meer van overheidsuitgaven dan laaggeschoolden. Ze krijgen vanzelfsprekend meer door de belastingbetaler gefinancierd onderwijs en ze maken meer gebruik van de zwaar gesubsidieerde culturele sector. Laat ik eerlijk zijn: ik ben blij dat anderen een groot deel van de kosten van mijn bezoekjes aan het Concertgebouw en het Muziektheater voor hun rekening nemen. En ik ben ook blij dat die anderen vervolgens zelf naar een (ongesubsidieerde) baggermusical gaan. Zo blijven we fijn entre nous.

Alle bevolkingsgroepen hebben er dus alle belang bij om de solidariteit in stand te houden en geen 'war on the poor' te beginnen, hoe graag de VVD dat ook wil. Als dat welbegrepen eigenbelang bij de hoger opgeleiden niet aanwezig is, dan is er iets ernstig mis met ons onderwijs. Maar dat is een ander onderwerp.