De PvdA is vaak de gebeten hond. Niet alleen bij de kiezer, ook in mijn blogjes. Waarom krijgt de PvdA het van mij zo vaak voor de kiezen en niet de andere partijen, die zich even zo laakbaar opstellen? Een poging tot duiding van mijn ongenoegen.

Wat me aan PvdA stoort is de gapende kloof tussen hun pretenties en hun politieke daden. De PvdA is opgericht om op te komen voor de belangen van de arbeidersklasse. De arbeider bestaat niet meer maar er is nog steeds een grote groep mensen met lage lonen en hoge kosten (zorg) en geen mogelijkheden om op eigen kracht hun bestaan te verbeteren.

Daarentegen voert de PvdA de neo-liberale agenda van Mark Rutte en zijn VVD-companen uit.

Pretenties heeft de PvdA nog wel. Lees Van Waarde (februari 2013) van de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA. Het is een wat overmodieus gecomponeerd stuk, maar de aanbevelingen in het rapport (onder het kopje Koers, aan het einde) zijn uitstekend.
Helaas is er niets mee gedaan. Het is besproken op een PvdA-congres maar ik heb niet kunnen ontdekken of de partij hieruit voor zichzelf bindende conclusies heeft getrokken. Waarschijnlijk niet, want kijk naar het beleid dat momenteel door de PvdA wordt ingevoerd. De WMO 2015 en de 'mantelzorgboete' zijn twee recente voorbeelden van beleid dat de positie van de zwakkeren in de samenleving alleen maar zwakker maakt - daar is iedereen het over eens.

Hoe heeft de PvdA dit zover laten komen? Wat is er met de partij van de spreiding van kennis, macht en inkomen gebeurd? Ik heb diverse analyses gelezen maar de juiste zit er naar mijn gevoel nog niet bij. Ook ik heb de wijsheid niet in pacht maar mijn analyse is ongeveer deze.

Het bestaansrecht van de PvdA als brede volkspartij was altijd het verbond tussen de te verheffen arbeidersklasse en het sociaal voelende deel van de burgerij die de arbeidersklasse wilde verheffen. Dat ging tot in de jaren zeventig goed.
Vanaf die tijd verdween de arbeidersklasse. De welvaart nam toe en industriële banen werden ingeruild voor werk in de dienstverlening. Daarmee verdween ook de achterban van de PvdA. Dit verlies werd nog een tijd gemaskeerd door stemmen te vergaren bij de nieuwe participanten aan de onderkant van de arbeidsmarkt: Turken en Marokkanen. Turken en Marokkanen zijn echter inmiddels of zo geëmancipeerd dat ze de PvdA niet meer nodig hebben of zo gemarginaliseerd dat ze politiek er niet meer toe doen (behalve in de misdaadstatistieken).
Ondertussen is er wel een nieuwe klasse van werkende armen ontstaan: denk aan de schoonmakers, de chauffeurs van taxibusjes en de verzorgenden in de verpleeghuizen. De PvdA is er nooit in geslaagd contact met deze groep te maken, laat staan ze te vertegenwoordigen. De SP is dat wel gelukt: zij weten met succes op te komen voor de belangen van deze groep en dat komt ook doordat de SP de facto de FNV heeft overgenomen; de FNV die vroeger het PvdA-bolwerk bij uitstek was. Wim Kok heeft plaatsgemaakt voor Lilian Marijnissen.

Lilian Marijnissen.

De PvdA heeft zijn electorale basis dus laten weglopen naar de SP. Wat overblijft zijn partijtijgers die verdwaasd om zich heen kijken en zich afvragen hoe het verder moet. In hun paniek maken ze desastreuze keuzes. Want hoe valt het regeeraccoord met de VVD anders te verklaren?

De strategische fout die de PvdA maakte is dat meegegaan werd in de waanzin van bezuinigen op de overheidsuitgaven juist als de economie krimpt. Sinds Keynes weten we dat we dat niet moeten doen. (Ik ga alle argumenten hier niet herhalen: lees Krugman en Engelen.) Ook het argument dat het van Brussel moet is onzin: Nederland had hierover een veto kunnen uitspreken.
De tactische fout volgde op de strategische fout: na de verkiezingen durfde de PvdA niet op links een coalitie te vormen en werd de kardinale misser begaan 'in het landsbelang' met de VVD te gaan regeren. Vervolgens werden de kosten van de crisis afgewenteld op de zwakkeren in de samenleving.

Ik ben ervan overtuigd dat er PvdA-ers zijn die weten dat ze hun partij en - belangrijker - de mensen voor wie ze claimen op te komen de vernieling in helpen. Anders valt de gekwelde blik van Diederik Samsom niet verklaren als hij de ontmanteling van de zorg als 'verbetering' verdedigt.
Het is nog niet te laat. PvdA-ers: laat je trots varen, erken dat je hebt misgekleund en stap uit dit kabinet. Nieuwe verkiezingen zullen jullie pijn doen maar zijn ook een nieuwe kans. Zullen we dan echt aan een sociaal en sterk Nederland gaan werken?

Zolang jullie dat niet doen, blijf ik jullie onder vuur nemen.