Diederik Samsom spreekt geruststellende woorden over de toekomst van de zorg voor ouderen, gehandicapten en chronisch zieken. De gemeenten gaan het regelen, en de wijkzuster zorgt ervoor dat het allemaal goed komt. Bovendien krijgen de gemeenten 200 miljoen extra (zie vorige blog).

Diederik Samsom liegt, of tenminste verzwijgt hij een belangrijk deel van de waarheid.

Een groot deel van de langdurige thuiszorg (de lichaamsgebonden zorg en verpleging) gaat namelijk niet over naar de gemeenten, maar naar de zorgverzekeraars. De zorgverzekeraars gaan contracten met zorgaanbieders opstellen, en de zorgverzekeraars gaan bepalen welke zorg en hoeveel zorg er geleverd gaat worden, aan wie en onder welke voorwaarden. De wijkzuster, in dienst van de zorgaanbieder, gaat het beleid van de zorgverzekeraars uitvoeren.
Dit is natuurlijk niets nieuws. In de huidige situatie (op enkele tijdelijke experimenten na) mag een zorgaanbieder alleen die zorg leveren die in de door het Centrum indicatiestelling zorg afgegeven indicatie vermeld staat. Hoewel ietwat bureaucratisch is die indicatiestelling een aanwinst: enerzijds voorkomt het dat de zorgaanbieders allerlei onnodige zorg gaan leveren om de bedrijfsresultaten op te schroeven, anderzijds kan een zorgvrager met een indicatie levering van zorg afdwingen. Op die manier wordt niet meer en ook niet minder dan de benodigde zorg daadwerkelijk geleverd.
(Jammer is wel dat de indicatiestelling in de loop der jaren verworden is van een strikt onafhankelijke beoordeling van een zorgvraag tot een beleidsinstrument om het zorgvolume te knijpen, maar daarover een andere keer meer.)

Je mag je afvragen of verpleging en lichaamsgebonden thuiszorg van ouderen, gehandicapten en chronisch zieken bij de zorgverzekeraars in goede handen is. Want alle (zorg)verzekeraars hebben uiteindelijk maar één doel: schadelastbeperking. Er moet zoveel mogelijk geld worden opgehaald en er moet zo min mogelijk worden uitbetaald, zelfs bij die verzekeraars die (in naam) zonder winstoogmerk werken. Maak maar eens een ritje langs hun hoofdkantoren en je ziet waaraan je premiegeld wordt besteed. Ook een bezoek aan het kantoor van koepelorganisatie Zorgverzekeraars Nederland is wat dit betreft een eye-opener.

In het rapport Evaluatie Zorgstelsel en Risicoverevening - Acht jaar na invoering Zorgverzekeringswet: succes verzekerd? van de Erasmus Universiteit Rotterdam wordt duidelijk gemaakt dat zorgverzekeraars in de huidige Zorgverzekeringswet geld moeten bijleggen voor de zorg aan ouderen, gehandicapten en chronisch zieken. Het is dus een klantengroep die ze liever kwijt dan rijk zijn - en dit betekent dat een zorgverzekeraar niet zal investeren in kwaliteit om die klanten aan te trekken of te behouden. En aangezien dit voor alle verzekeraars geldt, is het switchen van verzekeraar om betere zorg te krijgen voor hen geen optie.
Het overhevelen van de langdurige zorg naar de Zvw zal dit effect alleen maar versterken. Er zal geen keuzevrijheid zijn voor gebruikers van langdurige zorg. Hier faalt het verzekeringsstelsel.

Zorgaanbieders gaan straks werken volgens de richtlijnen van de zorgverzekeraars. Dit betekent zo laag mogelijke kosten, en daarmee de laagst mogelijke kwaliteit. De wijkzuster mag, gewapend met mappen vol voorschriften en protocollen, de wijk in om de klanten uit te leggen waarom ze toch de zorg niet krijgen die eigenlijk nodig is.

Terwijl de discussie nu gaat over de overdracht van zorg naar de gemeenten, is staatssecretaris Van Rijn (PvdA) in alle stilte aan het onderhandelen met de zorgverzekeraars. Want net zoals de nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning en de Wet langdurige zorg per 1 januari in werking moeten treden, moet dan ook de deal met de zorgverzekeraars rond zijn. Eigenlijk moet dit alles tegelijkertijd en in één keer door de Kamer worden behandeld, maar het lijkt erop dat Van Rijn voor de tactiek van het voldongen feit heeft gekozen: als de Kamer eerst accoord is gegaan met de WMO en de Wlz, dan heeft ze geen keuze ook de nieuwe Zvw te slikken, hoe slecht die ook zal uitpakken.

Welk Kamerlid gaat hierover vragen stellen?