Hij hangt bij mij aan de muur en dat moet ook wel: ik woon in zijn straat.

Maar dat was niet onze eerste ontmoeting. Een jaar voordat ik deze hut betrok had ik bij Scheltema The world as I found it van Bruce Duffy opgepikt. Zoals dat gaat in een goede boekhandel, opeens ligt daar een boek dat speciaal voor jou uitgezocht lijkt. Zo ook dit. The world as I found it is een meesterlijke roman (uit 1987), fictie dus, maar die wel sterk leunt op de biografie en het werk van de grote filosoof.
Voor de goede orde: een complete en definitieve Wittgenstein-biografie bestond toen nog niet. Die verscheen pas in 1991, het onvolprezen The duty of genius van Ray Monk. (Dat boek las ik op het terras van een hotel in Saint-Aygulf, in de schaduw van de palmen.) Wel had ene W.W. Bartley, III in 1973 een controversiële biografie geschreven en had Brian McGuinnes in 1988 het eerste deel van Wittgensteins leven (tot 1921) geboekstaafd.

Zoals gezegd, The world as I found it is een roman, maar op de tweede pagina komt meteen al een van Wittgensteins bekendste 'problemen' aan de orde.

Wat zie je: haas of eend? Wittgenstein zelf zegt daarover: "Ich betrachte ein Gesicht, auf einmal bemerkte ich seine Ähnlichkeit mit einem anderen. Ich sehe, daß es sich nicht geändert hat; und doch sehe ich es anders. Diese Erfahrung nenne ich 'das Bemerken eines eines Aspekts'." (Uit Philosophischen Untersuchungen.)

In die tijd ging ik ook vaak met A. naar het theater. We gingen veel naar stukken van Art & Pro, het gezelschap van de geniale Frans Strijards. Art & Pro had toen net het charmante Rozentheater als thuisbasis betrokken (voor die tijd speelden ze o.a. in de Brakke Grond). We zagen De Kersentuin, De wilde eend, de Goldberg variaties (met een fantastische Porgy Franssen), Kafka's kruis, en Ritter / Dene / Voss.

Weer is hier sprake van samenloop. Thomas Bernhard zegt over zijn stuk: "Voss ist Ludwig, Dene seine ältere Schwester, Ritter seine jüngere Schwester." Ludwig is Wittgenstein.

In het nieuwe huis begonnen de planken zich te vullen. Natuurlijk met Wittgensteins Tractatus Logico-Philosophicus (met zowel de Engelse vertaling met het voorwoord van Bertrand Russell als de Nederlandse vertaling van Willem Frederik Hermans) en de na zijn dood gepubliceerde werken. En met secundaire literatuur, want zo weinig als Wittgenstein zelf heeft geschreven, zo veel is er over hem geschreven.

Dat was misschien anders geweest als hij langer had geleefd, hij werd maar 62. Hij stierf in 1951. Op 29 april.